Από την τυραννία στη δημοκρατία

Η συνθηκολόγηση των Αθηνών με τη Σπάρτη, η οποία υπήρξε αποτέλεσμα της συντριπτικής ήττας τους στους Αιγός ποταμούς τον Σεπτέμβριο του 405 π.Χ. και της ασφυκτικής πολιορκίας της Αθήνας από τους Σπαρτιάτες, οδηγεί και σε αλλαγή της πολιτειακής κατάστασης στην Αθήνα. Οι τριάκοντα παίρνουν την εξουσίας τον Σεπτέμβριο του 404 π.Χ. και η πληρης αποκατάσταση της δημοκρατίας γίνεται έναν χρόνο μετά, τον Σεπτέμβη του 403 π.Χ. Στη χρονογραμμή φαίνονται αναλυτικά τα γεγονότα της εποχής των τριάκοντα και της αντίστασης των δημοκρατικών το χρόνο αυτό.

Τα γεγονότα πριν τα Κερκυραϊκά

Τα Κερκυραϊκά αναφέρονται στον Εμφύλιο πόλεμο στην Κέρκυρα το 427 π.Χ. Όταν όμως ο Θουκυδίδης αναφέρεται στα γεγονότα της Επιδάμνου και τη ναυμαχία της Επιδάμνου (ουσιαστικά πρόκειται για τη ναυμαχία στα Σύβοτα, όπως επισημαίνει το βιβλίο σας), γυρίζει το χρόνο εννιά χρόνια πίσω, στα 436 π.Χ. και στον εμφύλιο πόλεμο στην Επίδαμνο. Η Επίδαμνος, μια κερκυραϊκή αποικία στις ακτές της Αδριατικής, μακριά από το κέντρο των ελληνικών υποθέσεων, έγινε αιτία πολέμου ανάμεσα στην Κόρινθο και την Κέρκυρα καθώς ζήτησαν οι Επιδάμνιοι τη βοήθεια των Κορινθίων στον εμφύλιο που είχαν ξεκινήσει. Η Κέρκυρα, ως μητρόπολη της Επιδάμνου, αντέδρασε, κυρίως από το φόβο ότι η ανταγωνιστική σε ναυτική και εμπορική δύναμη Κόρινθος θα κερδίσει τον έλεγχο των θαλάσσιων δρόμων προς την Ιταλία και τη δύση. Ο Θουκυδίδης στην Ιστορία του αναφέρει ότι οι Κορίνθιοι αποδέχθηκαν την πρόσκληση των Επιδάμνιων για βοήθεια επειδή θεωρούσαν εξίσουν την Επίδαμνο αποικία τους όπως και οι Κερκυραίοι (καθώς η Κέρκυρα ήταν αποικία της Κορίνθου) αλλά και εξαιτίας μίσους που έτρεφαν προς τους Κερκυραίους επειδή δεν τους σέβονταν αν και ήταν η μητρόπολή τους (Θουκυδίδη, Ιστορία, Βιβλίο 1, Κεφ. 25). Στον πόλεμο Κέρκυρας-Κορίνθου, η πρώτη ζήτησε βοήθεια από τους Αθηναίους. Οι Αθηναίοι τότε βρέθηκαν σε δίλημμα γιατί από τη μια μεριά ήθελαν να αποφύγουν τη διατάραξη της ησυχίας (445 π.Χ. τριακοντούτεις σπονδές) και από την άλλη φοβόνταν ότι, αν η Κόρινθος νικούσε την Κέρκυρα, ο κερκυραϊκός στόλος θα έπεφτε στα χέρια των Πελοποννησίων και θα απειλούσε την ασφάλεια της Αθήνας. Μετά από μεγάλη συζήτηση οι Αθηναίοι αποφάσισαν να ακολουθήσουν μετριοπαθή πολιτική. Δέχτηκαν να κάνουν μόνο αμυντική συμμαχία (επιμαχία) με τους Κερκυραίους και έστειλαν στην Κέρκυρα συμβολική μόνο δύναμη από δέκα πλοία, για να προειδοποιήσουν του Κορίνθιους να κρατηθούν μακριά και για να βοηθήσουν στην άμυνα της Κέρκυρας σε περίπτωση έσχατης ανάγκης (Θουκυδίδη, Ιστορίαι, Βιβλίο 1, Κεφ. 44). Στη ναυμαχία στα Σύβοτα, το 433 π.Χ. ο αθηναϊκός στόλος κατάφερε να εμποδίσει τους Κορινθίους να εκδικηθούν τους Κερκυραίους. Γι' αυτή της όμως την ενέργεια η Αθήνα επέσυρε το μίσος των Κορινθίων, που βάλθηκαν τώρα να παρασύρουν τη Σπάρτη στον πόλεμο για να καταστρέψουν την Αθηναϊκή Ηγεμονία. Έτσι, ουσιαστικά, μια κερκυραϊκή αποικία μακριά από το θέατρο των ελληνικών επιχειρήσεων, η Επίδαμνος, έγινε αφορμή για να ξεκινήσει ο Πελοποννησιακός πόλεμος.
Γυρνώντας στο κεφ. 70 του 3ου βιβλίου του Θουκυδίδη, ο ιστορικός παρουσιάζει τα γεγονότα που προηγήθηκαν της εμφύλιας διαμάχης στην Κέρκυρα, η οποία και πάλι ενέπλεξε Αθηναίους, Κορινθίους και Λακεδαιμονίους. Μην ξεχνάμε ότι πλέον βρισκόμαστε εν μέσω του Πελοποννησιακού πολέμου. Ο εμφύλιος στην Κέρκυρα αποτελεί μια από τις πο σκοτεινές σελίδες στη διάρκεια του Πελοποννησιακόυ πολέμου. Όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει ο J.H.Finley: "Η άποψη ότι ο πόλεμος παράγει βία και η βία πολιτικό χάος, βρίσκει την πληρέστερη έκφρασή της στην ιστορία, με την τρομακτική εξιστόρηση του εμφύλιου σπαραγμού στην Κέρκυρα" (J.H. Finley, Θουκυδίδης, σελ.186).

Τα τείχη στη ζωή μας...

Μετά την ήττα των Αθηναίων από τους Σπαρτιάτες στους Αιγός ποταμούς, η κατάσταση στην Αθήνα χειροτερεύει. Η πολιορκία στην πόλη της Αθήνας γίνεται ασφυκρική. Οι Σπαρτιάτες θέτουν ως βασικό όρο ειρήνης το γκρέμισμα των Μακρών Τειχών αλλά οι Αθηναίοι δε συμφωνούν, παρά τη δύσκολη κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει। Mε αφορμή τις διαπραγματεύσεις παράδοσης της Αθήνας και την επιμονή τους για τη διατήρηση των τειχών, αναρωτηθήκαμε για τα τείχη σήμερα, τα πραγματικά και τα πνευματικά. Οι παρουσιάσεις των παιδιών είναι
εδώ και εδώ.
Ακούστε το ποίημα του Καβάφη Τείχη. Για τα τείχη μίλησε πρόσφατα και ο καθηγητής γλωσσολογία Χρίστος Τσολάκης στην εκπομπή του skai Στην πράξη.gr. Το σχετικό απόσπασμα από τη συνέντευξη του καθηγητή βρίσκεται στο video.
Τα παιδιά στο τέλος έγραψαν κάποιες απόψεις για το ρόλο που παίζουν τα τείχη στη ζωή μας. Αυτές είναι οι απόψεις τους.


Οι συνέπειες των τειχών (Τατιάνα):
Όσον αφορά το Σινικό και τα Μακρά Τείχη που ο ρόλος τους ήταν προστατευτικός δεν επηρέασαν άμεσα την ζωή των ανθρώπων παρόλο που τους δημιούργησαν προβλήματα στον τομέα της οικονομίας.
Σε αντίθεση με το τείχος των Δακρύων, του Βερολίνου και την Πράσινης γραμμής που αποτέλεσαν αντικείμενο συγκρούσεων. 1. Το τείχος των Δακρύων χάρη στο γεγονός ότι διατρέχει τους πρόποδες του Ναού και βρίσκεται στην μουσουλμανική συνοικία ήταν η αιτία για τα συνεχόμενα κρούσματα βίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων (Παλιά Πόλη- Μουσουλμανική συνοικία) παρόλο που δεν ήταν σύμφωνες με τους όρους της θεσπιζόμενης συνθήκης. 2. Το τείχος του Βερολίνου, το 1945 μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου το Βερολίνο έγινε το κεντρικό θέατρο επιχειρήσεων στην μάχη των μυστικών υπηρεσιών σε Ανατολή και Δύση. Στην 1η του 1952 οι κάτοικοι του Δυτικού Βερολίνου δεν μπορούσαν να εισέρχονται στην Ανατολική Γερμανία αυτό δημιούργησε αντιδράσεις και πολλοί προσπάθησαν να περάσουν στο Δυτικό Βερολίνο στην προσπάθειά τους αυτή όμως θανατώθηκαν τουλάχιστον 86 άνθρωποι, μεταξύ αυτών και 2 Έλληνες, από βίαιες ενέργειες των ανατολικογερμανικών δυνάμεων ασφάλειας. Επιπλέον άλλες πηγές ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών στους 238 προσμετρώντας και τα ατυχήματα, θύματα των οποίων τελικά κατέληξαν. 3.
Στην Πράσινη Γραμμή σημειώνονται κατά καιρούς επεισόδια ανάμεσα σε Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους. Το 1996 ελληνοκύπριοι διαδηλωτές μπήκαν παρά την απαγόρευση εισόδου στην Πράσινη Γραμμή. Ένας από αυτούς, ο Τάσος Ισαάκ, κατέπεσε στο έδαφος ενώ προσπαθούσε να επιστρέψει. Τουρκοκύπριοι διαδηλωτές τον βρήκαν και τον χτύπησαν επί 15 λεπτά αφαιρώντας του τη ζωή. Μεταξύ των Τουρκοκυπρίων υπήρχαν και μέλη της λεγόμενης "αστυνομίας της Βορείου Κύπρου".
Προσωπική μου άποψη: Άνθρωποι σκοτώθηκαν, ξεριζώθηκαν από την πατρίδα τους, χωρίστηκαν από τους αγαπημένους τους, και όλα αυτά ήταν τα αποτελέσματα των υλικών και πνευματικών τειχών που οι ίδιοι δημιούργησαν…

Τα τείχη στη ζωή μας (Δήμητρα): Όταν αποφάσισα να γράψω τις σκέψεις μου για το συγκεκριμένο θέμα σκέφτηκα ότι θα ήταν καλύτερο να ρίξω μια ματιά πρώτα στο Διαδίκτυο. Πληκτρολόγησα λοιπόν, λέξεις παρμένες από το θέμα διαπίστωσα ότι τελικά υπάρχουν πολλά είδη από «τείχη» μέσα στην καθημερινή μας πραγματικότητα.
Για αρχή έψαξα και βρήκα την ετοιμολογία της λέξης «τείχος» στο λεξικό του Τριανταφυλλίδη. Τείχος είναι :α) ψηλός και ισχυρός τοίχος από μεγάλες πέτρες, που έχτιζαν γύρω από τις αρχαίες και μεσαιωνικές πόλεις αλλά και γύρω από εκτεταμένες περιοχές για προστασία από τους εχθρούς, β) προστατευτικός κλοιός, γ) άρνηση επικοινωνίας ή αποδοχής νέων ιδεών, αντιλήψεων.
Ξεκινώντας έρχεται στο μυαλό μου και πιστεύω και σε πολλούς άλλους το γνωστό «Τείχος του Βερολίνου». Ένα Τείχος που χώριζε τον κόσμο στα δύο, την πόλη σε Ανατολική και Δυτική, που διαχώριζε τους λαούς και το οποίο ήταν αποτέλεσμα του ψυχρού πολέμου. Έπεσε στις 9 Νοεμβρίου 1989 χωρίς να πέσει ούτε μία σφαίρα. Aκόμη και σήμερα δίπλα μας χτίζονται νέα τείχη ανάμεσα στους λαούς για στρατιωτικά, θρησκευτικά και πολιτικά συμφέροντα.
Η Κύπρος, ακόμα βρίσκεται διχασμένη κάτω από την επιτήρηση της Ε.Ε και του ΟΗΕ. Η Πράσινη Γραμμή χωρίζει στα δύο το νησί. Λίγο πιο κάτω στον χάρτη, το Ισραήλ από την ημέρα της ίδρυσης του μέχρι και σήμερα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με την Παλαιστίνη. Ένα τείχος και κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά χωρίζει τώρα πια αυτούς τους δύο λαούς.
Κοιτώντας από την άλλη μεριά την σημασία της λέξης διαπιστώνω ότι αναφέρεται στα τείχη που δημιουργούνται όχι για να χωρίσουν κράτη , λαούς, μέρη αλλά για προστασία. Τέτοια τείχη γνωρίζουμε χτίζονταν στην Αρχαία Ελλάδα για να προστατευτούν οι πόλεις από τους επιδρομείς αλλά και σε άλλα μέρη, όπως το γνωστό Σινικό τείχος. Το τείχος αυτό ήταν μια κινεζική οχύρωση που χτίστηκε κατά τη διάρκεια της δυναστείας Μινγκ, προκειμαι τουρκικών φυλών.
Στην σημερινή εποχή των ηλεκτρονικών συσκευών έχουμε και το λεγόμενο «τείχος προστασίας». Προστατεύει τον υπολογιστή από διάφορες κακόβουλες «επιδρομές».
Είναι όμως και η μεταφορική σημασία της λέξης «άρνηση επικοινωνίας ή αποδοχής νέων ιδεών, αντιλήψεων» . Στη σημερινή εποχή λόγω της οικονομικής κρίσης και των δύσκολων κοινωνικών συνθηκών που επικρατούν, η κοινωνία χωρίζεται σε στρατόπεδα. «Πόλεμος» έχει κηρυχτεί ανάμεσα στις διάφορες κοινωνικές ομάδες και στους επαγγελματικούς κλάδους και συνέχεια υψώνονται και υψώνονται κοινωνικά τείχη και ο κόσμος κλείνεται όλο και περισσότερο στον εαυτό του. Η σημερινή κοινωνία αποξένωσε τον άνθρωπο από τους ένου να προστατευθεί η Κίνα από τις επιδρομές των μογγολικών κσυνανθρώπους του στην εργασία, στην γειτονιά, στις κοινές δραστηριότητες και συναναστροφές, στις φιλίες, στον έρωτα και στην οικογένεια.
Είναι οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης, είναι οι επιπτώσεις της στους οικογενειακούς και κοινωνικούς δεσμούς. Ο συνεχής αγώνας που κάνει ο καθένας μας, κάθε μέρα, με σκοπό την επιβίωσή του, μας έχει εγκλωβίσει στα δικά μας «τείχη» και δεν μας αφήνει να ανοίξουμε τις καρδιές μας, να αισθανθούμε πιο ανθρώπινα για τον διπλανό μας, να δείξουμε τα αισθήματά μας, να κλάψουμε και να γελάσουμε άφοβα, αβίαστα πραγματικά…
Ας γκρεμίσουμε λοιπόν τα τείχη που έχουν ορθωθεί ανάμεσα μας, ας ξεπεράσουμε τον φόβο του «άλλου», του «διαφορετικού», ας ζήσουμε σ’ έναν κόσμο χωρίς στεγανά.

Προσωπική άποψη για τα τείχη στη ζωή μας (Σόνια): Καθ’ όλη την διάρκεια της μελέτης μου σχετικά με τα σύγχρονα τείχη αλλά και με αυτά που χάνονται στα βάθη των αιώνων, ένα ατελείωτο γιατί ταλαντεύεται συνεχώς μες το μυαλό μου. Γιατί λαοί να ξεριζώνονται από τους τόπους τους, γιατί ζωές τόσο εύκολα να χάνονται, γιατί τείχη να ορθώνονται γύρω μας; Ποιος φταίει, ποιος ευθύνεται, ποιον να κατηγορήσω;
Ξέρω. Όλοι ξέρουμε. Μην ψάχνεις δίπλα σου και μην κατηγορείς λάθος άνθρωπο. Κανένας από μας, τους απλούς πολίτες, δεν επιδιώκει και δεν επιθυμεί να φυλακίσει την καρδιά του, να ξεριζωθεί, να χάσει τους ανθρώπους του. Εμείς είμαστε πολύ μικροί. Αν αναζητάς τον φταίχτη κοίτα από πανω σου. Λογιεται πως είναι ανώτερος γιατί έχει στα χέρια του εξουσία.
Αυτός λοιπόν προκειμένου να πετύχει ατομικά του συμφέροντα, τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά, χτίζει φυλακές και κλείνει τους ανθρώπους. Γιατί, στην πραγματικότητα, οι ανώτεροι και οι κρατούντες φοβούνται την ψυχή του κόσμου, γνωρίζουν ότι η δύναμή τους χάνεται εκεί που αρχίζει η δύναμη του λαού. Ορθώνοντας γιγάντια τείχη
μπροστά στα μάτια των πολιτών, υποτάσσουν το πλήθος, πνίγουν όνειρα και ιδανικά, κομματιάζουν ψυχές χωρίζοντας φίλους και οικογένειες. Τους μαθαίνουν να μισούν τους ανθρώπους της άλλης πλευράς και να τους αντιμετωπίζουν ως τους μεγαλύτερους εχθρούς τους. Έτσι πατώντας πάνω στους συντετριμμένους ανθρώπους ανεβαίνουν. Κι όλο ανεβαίνουν ψηλότερα.
Το σίγουρο είναι ότι τείχη αναγείρονται πρώτα στην καρδιά μας. Τα κτιστά τείχη έρχονται απλά ως επακόλουθο των πνευματικών.

«Τα τείχη στη ζωή μας» (Πετρούλα): Το Σινικό Τείχος, το τείχος του Βερολίνου, το τείχος των Δακρύων, καθώς και τα Μακρά Τείχη της Αρχαίας Αθήνας είναι μέχρι και σήμερα μερικά από τα πιο λαμπρά ανθρώπινα έργα. Όλα τα παραπάνω χτίστηκαν είτε για να εξυπηρετηθούν ποικίλα πολιτικά συμφέροντα, είτε ύστερα από διχασμό κρατών ή ακόμη και εξαιτίας θρησκευτικών ερίδων. Σε κάθε περίπτωση αποτελούν σύμβολα άλλοτε δύναμης και άλλοτε υποτέλειας. Άλλα από αυτά υπάρχουν εδώ και αιώνες και άλλα γκρεμίστηκαν σηματοδοτώντας μία νέα εποχή. Ωστόσο πάντα εξακολουθούν να υπάρχουν τείχη στη ζωή των ανθρώπων και στις ανθρώπινες σχέσεις.
Οι συνθήκες ζωής σήμερα εξαναγκάζουν τους ανθρώπους να δημιουργούν τείχη στις μεταξύ τους σχέσεις. Τα σημαντικότερα αίτια που οδηγούν το άτομο στη συγκεκριμένη κατάσταση είναι, αρχικά, το γεγονός ότι απομονώνεται, κλείνεται στον εαυτό του και αλλοτριώνεται ο χαρακτήρας του. Επιπλέον, η αστικοποίηση συντελεί στην έξαρση του συγκεκριμένου φαινομένου, καθώς τα μέλη της κοινωνίας οδηγούνται στη χρησιμοθηρία, δημιουργούν δηλαδή σχέσεις συμφέροντος. Η έλλειψη ελεύθερου χρόνου, επίσης, αναγκάζει τον άνθρωπο να δημιουργεί μόνο επιφανειακές σχέσεις με τον κοινωνικό του περίγυρο και ως συνέπεια, δημιουργούνται ενδοιασμοί για την εκδήλωση των συναισθημάτων του.
Εκτός από τα τείχη στις ανθρώπινες σχέσεις, χτίζουμε τείχη και στον ίδιο μας τον εαυτό. Καλλιεργείται, ακόμη, ο φόβος της αυτοκριτικής και της αλλαγής, ενώ μας χαρακτηρίζει ο εγωισμός και τα συμπλέγματα κατωτερότητας. Ο δρόμος προς την αυτογνωσία είναι συχνά επώδυνος.
Οφείλουμε, λοιπόν, με τεταμένα τα ώτα να στεκόμαστε και να αντιμετωπίζουμε την καθημερινότητά μας. Η κριτική θεώρηση των όσων μας συμβαίνουν και η διαλλακτικότητα ίσως βοηθήσει να αποφύγουμε αυτό που μας λέει ο Καβάφης στο ποίημά του «Τείχη»: « Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω… Ανεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.»

Τείχη (Κυριάκος): Τα τείχη που χτίστηκαν παλιότερα είχαν διαφορετική χρήση από τη σημερινή. Ήταν ένα χώρισμα, ένα σύνορο, ανάμεσα στους πολιτισμούς. Αυτό γινόταν γιατί οι άνθρωποι είχαν διαφορές μεταξύ τους, είτε εδαφικές είτε πολιτισμικές. Βέβαια, σήμερα αυτά τα σύνορα πρέπει να λειτουργούν ως ένωση μεταξύ των λαών και όχι ως χώρισμα. Επίσης, τα τείχη αυτά αν δεν γκρεμιστούν, πρέπει να μείνουν αλλά για να μας θυμίζουν τα λάθη του παρελθόντος και να μην τα ξανακάνουμε.

Η ζωή στην αρχαία Σπάρτη

Η σκληρή στρατιωτική εκπαίδευση στην αρχαία Σπάρτη υπήρξε ένας αποφασιστικός παράγοντας για τις επιτυχίες του στρατού. Βέβαια στην περίπτωση της νίκης των Σπαρτιατών στους Αιγός ποταμούς σημαντικό ρόλο έπαιξε, πέρα από την πειθαρχία, και η συμβολή των Περσών οι οποίοι χρηματοδότησαν τους Σπαρτιάτες για τη δημιουργία ισχυρού ναυτικού καθώς και ο Λύσανδρος, ένας φιλόδοξος πολιτικός με ικανός στρατηγός της Σπάρτης.
Πληροφορίες για την καθημερινή ζωή στη Σπάρτη στο 1ο μέρος από το αφιέρωμα της Εκπαιδευτικής τηλεόρασης εδώ.

Νεώτερα από το πολεμικό μέτωπο...

Ο Λύσανδρος, μετά τη νίκη τους στους Αιγός ποταμούς εναντίον των Αθηναίων, μετέφερε τους αιχμαλώτους (ανάμεσα τους τον Φιλοκλή και τον Αδείμαντο) στη Λάμψακο. Παράλληλα έστειλε τον πειρατή Θεόπομπο στη Σπάρτη για να διαδώσει την είδηση της επιτυχίας. Μετά από αυτά συγκάλεσε σύσκεψη για να αποφασίσουν για το μέλλον των αιχμαλώτων. Οι νικητές, σκεπτόμενοι τα προηγούμενα εγκλήματα που είχαν διαπράξει οι Αθηναίοι, αποφάσισαν να τους σκοτώσουν. Μάλιστα ο Λύσανδρος σκότωσε με τα ίδια του τα χέρια τον Φιλοκλή.
Οι Λακεδαιμόνιοι νίκησαν εύκολα τους Αθηναίους σε μια άνιση όπως εξελίχθηκε μάχη. Η νίκη τους οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην επιτυχή έκβαση του σχεδίου του Λύσανδρου ο οποίος μεθόδευσε με πολύ προσεκτικό τρόπο τις κινήσεις του και παγίδεψε τους Αθηναίους. Οι Σπαρτιάτες με αρχηγό τον Λύσανδρο αφού ξεκίνησαν από την Ρόδο, και πλέοντας κοντά στις μικρασιατικές ακτές έφτασαν στη Λάμψακο, σύμμαχο των Αθηναίων, και τη λεηλάτησαν. Από την άλλη, οι Αθηναίοι με ορμητήριο τη Σάμο, λεηλάτησαν τη Σάμο και την Έφεσο, και πλέοντας μακριά από τα μικρασιατικά παράλια, έφτασαν στην Ελούντα. Παράλληλα εξέλεξαν στρατηγούς κοντά σε αυτούς που είχαν, τον Μένανδρο, τον Τυδέα και τον Κηφισόδοτο. Ενώ όμως βρίσκονταν στην Ελαιούντα, μόλις έμαθαν τα νέα για όσα είχαν γίνει στην Λάμψακο ξεκίνησαν για τη Σηστό όπου αφού εφοδιάστηκαν τρόφιμα, έπλευσαν στους Αιγός ποταμούς.
Εν τω μεταξύ ο Λύσανδρος από την επόμενη μέρα άρχισε να εφαρμόζει το σχέδιο παραπλάνησης των Αθηναίων το οποίο με πολλή υπομονή το εφάρμοσε για τέσσερις μέρες. Την πέμπτη ημέρα, όταν είδε πως οι Αθηναίοι δεν είχαν αποβιβαστεί έδωσε διαταγή για επίθεση. Η απόφαση του αυτή τους βρήκε τους Αθηναίους απροετοίμαστους. Τα μόνα πλοία που ήταν επανδρωμένα ήταν του Κόνωνα και της Παράλου έτσι ανοίχτηκαν μαζί στο πέλαγος. Το αποτέλεσμα τελικά δικαίωσε τον Λύσανδρο και τους Σπαρτιάτες αφού πέτυχαν μια πολύ σημαντική νίκη που κατά τη γνώμη μου μπορεί να κρίνει την έκβαση του πολέμου.
Πέρα από την προσεχτική σχεδίαση και την άψογη εκτέλεση των εντολών του Λύσανδρου από τους στρατιώτες του, σημαντικό μερίδιο ευθύνης για την ήττα έχουν και οι ίδιοι οι Αθηναίοι. Ο Αλκιβιάδης παρατηρώντας την εξέλιξη των γεγονότων και βλέποντας την μειονεκτική θέση των Αθηναίων είχε προσπαθήσει να τους βοηθήσει αλλά μάταια αφού οι στρατηγοί των Αθηναίων, κυρίως ο Τυδέας και ο Μένανδρος, τον διέταξαν να φύγει. Οι έξι στρατηγοί των Αθηναίων ήταν δύσκολο να συμφωνήσουν σε μια ενιαία στρατηγική και, όπως φάνηκε και από τη συμπεριφορά τους και την απάντησή τους στον Αλκιβιάδη, διακρίνονταν από αλαζονεία και εγωισμό. Μοναδική εξαίρεση ο Κόνωνας που από την αντίδρασή του κατά τη ναυμαχία έδειξε την αρμόζουσα σοβαρότητα και διορατικότητα.
Προς το παρόν, τον έλεγχο της κατάστασης τον έχει ο Λύσανδρος και αναμένονται εξελίξεις…

Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΕΧΝΑΣΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

Ξεφυλλίζοντας τα σκονισμένα βιβλία της ιστορίας, τις σελίδες εκείνες με τις υπέρλαμπρες μάχες του ανθρώπου οι οποίες σημάδεψαν και εν μέρει καθόρισαν την μετέπειτα ιστορία, ανακαλύπτουμε ότι πίσω από τις κοσμοϊστορικές νικηφόρες μάχες κρύβεται ένα ευφυέστατο και ιδιαίτερα μελετημένο εφεύρημα, το οποίο βασίζεται στην πολυμηχανία και τον παραπλανητικό τρόπο σκέψης μεγάλων ηγετών, στην ικανότητά τους να διακρίνουν τις αδυναμίες των αντιπάλων και να τις εκμεταλλεύονται προς όφελός τους.

Χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε - και έχοντας βαθύ το αίσθημα περηφάνιας για την οξυδέρκεια των προγόνων μας- το τέχνασμα του Λύσανδρου, ικανότατου Λακεδαίμονα στρατηγού, χάρη στο οποίο κρίθηκαν νικητές της ναυμαχίας στους Αιγός ποταμούς, και ουσιαστικά στον Πελοποννησιακό πόλεμο, οι Σπαρτιάτες. Ακόμα ο Δούρειος Ίππος, (στην ελληνική μυθολογία) επινόηση του Οδυσσέα στον Τρωικό Πόλεμο με κύριο στόχο την παραπλάνηση των Τρώων από τους Αχαιούς και κατ’ επέκταση της νίκης τους, το τέχνασμα του ευφυέστατου Αθηναίου αρχηγού, Θεμιστοκλή, το οποίο υπήρξε αιτία της νικηφόρας έκβασης της -ίσως- σπουδαιότερης ναυμαχίας της αρχαιότητας, της Σαλαμίνας, εναντίον των περσικών δυνάμεων .

Από τα λιγοστά παραδείγματα που αναφέραμε παραπάνω, συμπεραίνουμε ότι η χρήση των τεχνασμάτων του πολέμου παίζει σημαντικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Από στρατηγικής άποψης, το τέχνασμα δεν αντιμετωπίζεται ως πλάνη, δόλος και απάτη, λέξεις που προσδίδουν αρνητικά χαρακτηριστικά στο άτομο που καταφεύγει σε αυτά τα μέσα για την υλοποίηση ενός συγκεκριμένου σκοπού. Αντιθέτως, η χρήση του όχι μόνο δεν κατακρίνεται αλλά και κρίνεται απαραίτητη για την επιτυχία μίας σύγκρουσης . Αποτελεί ευφυέστατο στρατηγικό σχέδιο, διεξοδικά μελετημένες, άψογα οργανωμένες, "υπόγειες" κινήσεις οι οποίες έχουν ως στόχο να αιφνιδιάσουν τον εχθρό και να του προκαλέσουν μεγάλο πλήγμα. Επομένως, πέρα από το σχέδιο επίθεσης που ο στρατός έχει πριν από τη μάχη δεν είναι ασυνήθιστη η χρήση κάποιου τεχνάσματος. Ακόμη και οι σύμμαχοι στη Νορβηγία παραπλάνησαν τον Χίτλερ ως προς τον τόπο απόβασης των συμμαχικών στρατευμάτων, προκειμένου να πετύχουν τη λιγότερη δυνατή οργάνωση του αντιπάλου. Γενικά τα τεχνάσματα στο βαθμό που μπορούν να βοηθήσουν στην έκβαση του πολέμου είναι αποδεκτά, μολονότι θα μπορούσαν να λεχθούν πολλές αντιρρήσεις όσον αφορά το σεβασμό του αντιπάλου και την αναγκαιότητα τήρησης κάποιων νόμων ακόμη και σε περίοδο πολέμου.

Σόνια, Σοφία, Παναγιώτης, Μάριος, Μαριαλίνα

Διαπραγματεύσεις για την τύχη των Αθηναίων

Στους Αθηναίους πρέπει να φερθούμε σκληρά όπως φέρθηκαν κι αυτοί στους συμμάχους τους, όταν εισέβαλλαν στις πόλεις τους και απαιτούσαν από αυτούς με βίαιο τρόπο να γίνουν σύμμαχοί τους ενώ αυτοί προτιμούσαν να κρατήσουν ουδέτερη στάση όπως οι Μήλιοι και λόγω της στάσης τους αυτής οι Αθηναίοι αποφάσισαν να τους κηρύξουν πό
λεμο. Εκτός όμως από τους Μήλιους και πολλές άλλες πόλεις που αρνήθηκαν να γίνουν σύμμαχοι με τους Αθηναίους καταστράφηκαν και μετά περιήλθαν υπό την ηγεμονία τους, γιατί έτσι είχαν μετατρέψει αυτή την προσπάθεια συμμαχίας μεταξύ των ελληνικών πόλεων εναντίον του κοινού εχθρού, των Περσών. Τα λεφτά του συμμαχικού ταμείου τα εκμεταλλεύτηκαν για να φτιάξουν τα μεγάλα δημόσια έργα, και να αυξήσουν τη δική τους δύναμη, ώστε να μη μπορεί καμιά πόλη να τους συναγωνιστεί. Αξίζουν λοιπόν τα χειρότερα. Εξάλλου, έκαναν πολλά λάθη στο χειρισμό της ναυμαχίας στους Αιγός ποταμούς. Οι στρατηγοί τους φέρθηκαν με αλαζονεία στον Αλκιβιάδη όταν αυτός θέλησε να τους βοηθήσει και γενικά έχουν μεγάλη ευθύνη για την τελική έκβαση της ναυμαχίας. Επιπλέον, υποτίμησαν τους Λακεδαιμόνιους και κυρίως τον Λύσανδρο πέφτοντας ουσιαστικά στην παγίδα του. Τέλος, αυτοί δεν ήταν που ψήφισαν στην Εκκλησία του Δήμου για το κόψιμο του δεξιού χεριού όσων πιάνονταν ζωντανοί στη ναυμαχία και αυτοί δεν ήταν που κατακρήμνισαν από τις τριήρεις τους Κορινθίους και τους Ανδρίους; Πώς είναι δυνατόν να αγνοήσουμε όλα αυτά; Θα πρέπει να εκδικηθούμε για τη συμπεριφορά τους.
Από την άλλη, δεν μπορούμε να αγνοούμε ότι οι Αθηναίοι διοικούσαν πολύ καλά όλες τις πόλεις τους για αυτό και καμία ποτέ δεν έπαθε καμία συμφορά κι έτσι τους φέρονταν σκληρά και τιμωρούσαν όποιες πόλεις παρεκτρέπονταν. Τέλος, οι Αθηναίοι εγκαθίδρυσαν το πολίτευμα της δημοκρατίας κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό για την εξέλιξη του κόσμου.