Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2011

Η ζωή στην αρχαία Σπάρτη

Η σκληρή στρατιωτική εκπαίδευση στην αρχαία Σπάρτη υπήρξε ένας αποφασιστικός παράγοντας για τις επιτυχίες του στρατού. Βέβαια στην περίπτωση της νίκης των Σπαρτιατών στους Αιγός ποταμούς σημαντικό ρόλο έπαιξε, πέρα από την πειθαρχία, και η συμβολή των Περσών οι οποίοι χρηματοδότησαν τους Σπαρτιάτες για τη δημιουργία ισχυρού ναυτικού καθώς και ο Λύσανδρος, ένας φιλόδοξος πολιτικός με ικανός στρατηγός της Σπάρτης.
Πληροφορίες για την καθημερινή ζωή στη Σπάρτη στο 1ο μέρος από το αφιέρωμα της Εκπαιδευτικής τηλεόρασης εδώ.

Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2011

Νεώτερα από το πολεμικό μέτωπο...

Ο Λύσανδρος, μετά τη νίκη τους στους Αιγός ποταμούς εναντίον των Αθηναίων, μετέφερε τους αιχμαλώτους (ανάμεσα τους τον Φιλοκλή και τον Αδείμαντο) στη Λάμψακο. Παράλληλα έστειλε τον πειρατή Θεόπομπο στη Σπάρτη για να διαδώσει την είδηση της επιτυχίας. Μετά από αυτά συγκάλεσε σύσκεψη για να αποφασίσουν για το μέλλον των αιχμαλώτων. Οι νικητές, σκεπτόμενοι τα προηγούμενα εγκλήματα που είχαν διαπράξει οι Αθηναίοι, αποφάσισαν να τους σκοτώσουν. Μάλιστα ο Λύσανδρος σκότωσε με τα ίδια του τα χέρια τον Φιλοκλή.
Οι Λακεδαιμόνιοι νίκησαν εύκολα τους Αθηναίους σε μια άνιση όπως εξελίχθηκε μάχη. Η νίκη τους οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην επιτυχή έκβαση του σχεδίου του Λύσανδρου ο οποίος μεθόδευσε με πολύ προσεκτικό τρόπο τις κινήσεις του και παγίδεψε τους Αθηναίους. Οι Σπαρτιάτες με αρχηγό τον Λύσανδρο αφού ξεκίνησαν από την Ρόδο, και πλέοντας κοντά στις μικρασιατικές ακτές έφτασαν στη Λάμψακο, σύμμαχο των Αθηναίων, και τη λεηλάτησαν. Από την άλλη, οι Αθηναίοι με ορμητήριο τη Σάμο, λεηλάτησαν τη Σάμο και την Έφεσο, και πλέοντας μακριά από τα μικρασιατικά παράλια, έφτασαν στην Ελούντα. Παράλληλα εξέλεξαν στρατηγούς κοντά σε αυτούς που είχαν, τον Μένανδρο, τον Τυδέα και τον Κηφισόδοτο. Ενώ όμως βρίσκονταν στην Ελαιούντα, μόλις έμαθαν τα νέα για όσα είχαν γίνει στην Λάμψακο ξεκίνησαν για τη Σηστό όπου αφού εφοδιάστηκαν τρόφιμα, έπλευσαν στους Αιγός ποταμούς.
Εν τω μεταξύ ο Λύσανδρος από την επόμενη μέρα άρχισε να εφαρμόζει το σχέδιο παραπλάνησης των Αθηναίων το οποίο με πολλή υπομονή το εφάρμοσε για τέσσερις μέρες. Την πέμπτη ημέρα, όταν είδε πως οι Αθηναίοι δεν είχαν αποβιβαστεί έδωσε διαταγή για επίθεση. Η απόφαση του αυτή τους βρήκε τους Αθηναίους απροετοίμαστους. Τα μόνα πλοία που ήταν επανδρωμένα ήταν του Κόνωνα και της Παράλου έτσι ανοίχτηκαν μαζί στο πέλαγος. Το αποτέλεσμα τελικά δικαίωσε τον Λύσανδρο και τους Σπαρτιάτες αφού πέτυχαν μια πολύ σημαντική νίκη που κατά τη γνώμη μου μπορεί να κρίνει την έκβαση του πολέμου.
Πέρα από την προσεχτική σχεδίαση και την άψογη εκτέλεση των εντολών του Λύσανδρου από τους στρατιώτες του, σημαντικό μερίδιο ευθύνης για την ήττα έχουν και οι ίδιοι οι Αθηναίοι. Ο Αλκιβιάδης παρατηρώντας την εξέλιξη των γεγονότων και βλέποντας την μειονεκτική θέση των Αθηναίων είχε προσπαθήσει να τους βοηθήσει αλλά μάταια αφού οι στρατηγοί των Αθηναίων, κυρίως ο Τυδέας και ο Μένανδρος, τον διέταξαν να φύγει. Οι έξι στρατηγοί των Αθηναίων ήταν δύσκολο να συμφωνήσουν σε μια ενιαία στρατηγική και, όπως φάνηκε και από τη συμπεριφορά τους και την απάντησή τους στον Αλκιβιάδη, διακρίνονταν από αλαζονεία και εγωισμό. Μοναδική εξαίρεση ο Κόνωνας που από την αντίδρασή του κατά τη ναυμαχία έδειξε την αρμόζουσα σοβαρότητα και διορατικότητα.
Προς το παρόν, τον έλεγχο της κατάστασης τον έχει ο Λύσανδρος και αναμένονται εξελίξεις…

Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2011

Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΕΧΝΑΣΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ


Ξεφυλλίζοντας τα σκονισμένα βιβλία της ιστορίας, τις σελίδες εκείνες με τις υπέρλαμπρες μάχες του ανθρώπου οι οποίες σημάδεψαν και εν μέρει καθόρισαν την μετέπειτα ιστορία, ανακαλύπτουμε ότι πίσω από τις κοσμοϊστορικές νικηφόρες μάχες κρύβεται ένα ευφυέστατο και ιδιαίτερα μελετημένο εφεύρημα, το οποίο βασίζεται στην πολυμηχανία και τον παραπλανητικό τρόπο σκέψης μεγάλων ηγετών, στην ικανότητά τους να διακρίνουν τις αδυναμίες των αντιπάλων και να τις εκμεταλλεύονται προς όφελός τους.

Χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε - και έχοντας βαθύ το αίσθημα περηφάνιας για την οξυδέρκεια των προγόνων μας- το τέχνασμα του Λύσανδρου, ικανότατου Λακεδαίμονα στρατηγού, χάρη στο οποίο κρίθηκαν νικητές της ναυμαχίας στους Αιγός ποταμούς, και ουσιαστικά στον Πελοποννησιακό πόλεμο, οι Σπαρτιάτες. Ακόμα ο Δούρειος Ίππος, (στην ελληνική μυθολογία) επινόηση του Οδυσσέα στον Τρωικό Πόλεμο με κύριο στόχο την παραπλάνηση των Τρώων από τους Αχαιούς και κατ’ επέκταση της νίκης τους, το τέχνασμα του ευφυέστατου Αθηναίου αρχηγού, Θεμιστοκλή, το οποίο υπήρξε αιτία της νικηφόρας έκβασης της -ίσως- σπουδαιότερης ναυμαχίας της αρχαιότητας, της Σαλαμίνας, εναντίον των περσικών δυνάμεων .

Από τα λιγοστά παραδείγματα που αναφέραμε παραπάνω, συμπεραίνουμε ότι η χρήση των τεχνασμάτων του πολέμου παίζει σημαντικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Από στρατηγικής άποψης, το τέχνασμα δεν αντιμετωπίζεται ως πλάνη, δόλος και απάτη, λέξεις που προσδίδουν αρνητικά χαρακτηριστικά στο άτομο που καταφεύγει σε αυτά τα μέσα για την υλοποίηση ενός συγκεκριμένου σκοπού. Αντιθέτως, η χρήση του όχι μόνο δεν κατακρίνεται αλλά και κρίνεται απαραίτητη για την επιτυχία μίας σύγκρουσης . Αποτελεί ευφυέστατο στρατηγικό σχέδιο, διεξοδικά μελετημένες, άψογα οργανωμένες, "υπόγειες" κινήσεις οι οποίες έχουν ως στόχο να αιφνιδιάσουν τον εχθρό και να του προκαλέσουν μεγάλο πλήγμα. Επομένως, πέρα από το σχέδιο επίθεσης που ο στρατός έχει πριν από τη μάχη δεν είναι ασυνήθιστη η χρήση κάποιου τεχνάσματος. Ακόμη και οι σύμμαχοι στη Νορβηγία παραπλάνησαν τον Χίτλερ ως προς τον τόπο απόβασης των συμμαχικών στρατευμάτων, προκειμένου να πετύχουν τη λιγότερη δυνατή οργάνωση του αντιπάλου. Γενικά τα τεχνάσματα στο βαθμό που μπορούν να βοηθήσουν στην έκβαση του πολέμου είναι αποδεκτά, μολονότι θα μπορούσαν να λεχθούν πολλές αντιρρήσεις όσον αφορά το σεβασμό του αντιπάλου και την αναγκαιότητα τήρησης κάποιων νόμων ακόμη και σε περίοδο πολέμου.

Σόνια, Σοφία, Παναγιώτης, Μάριος, Μαριαλίνα

Διαπραγματεύσεις για την τύχη των Αθηναίων


Στους Αθηναίους πρέπει να φερθούμε σκληρά όπως φέρθηκαν κι αυτοί στους συμμάχους τους, όταν εισέβαλλαν στις πόλεις τους και απαιτούσαν από αυτούς με βίαιο τρόπο να γίνουν σύμμαχοί τους ενώ αυτοί προτιμούσαν να κρατήσουν ουδέτερη στάση όπως οι Μήλιοι και λόγω της στάσης τους αυτής οι Αθηναίοι αποφάσισαν να τους κηρύξουν πό
λεμο. Εκτός όμως από τους Μήλιους και πολλές άλλες πόλεις που αρνήθηκαν να γίνουν σύμμαχοι με τους Αθηναίους καταστράφηκαν και μετά περιήλθαν υπό την ηγεμονία τους, γιατί έτσι είχαν μετατρέψει αυτή την προσπάθεια συμμαχίας μεταξύ των ελληνικών πόλεων εναντίον του κοινού εχθρού, των Περσών. Τα λεφτά του συμμαχικού ταμείου τα εκμεταλλεύτηκαν για να φτιάξουν τα μεγάλα δημόσια έργα, και να αυξήσουν τη δική τους δύναμη, ώστε να μη μπορεί καμιά πόλη να τους συναγωνιστεί. Αξίζουν λοιπόν τα χειρότερα. Εξάλλου, έκαναν πολλά λάθη στο χειρισμό της ναυμαχίας στους Αιγός ποταμούς. Οι στρατηγοί τους φέρθηκαν με αλαζονεία στον Αλκιβιάδη όταν αυτός θέλησε να τους βοηθήσει και γενικά έχουν μεγάλη ευθύνη για την τελική έκβαση της ναυμαχίας. Επιπλέον, υποτίμησαν τους Λακεδαιμόνιους και κυρίως τον Λύσανδρο πέφτοντας ουσιαστικά στην παγίδα του. Τέλος, αυτοί δεν ήταν που ψήφισαν στην Εκκλησία του Δήμου για το κόψιμο του δεξιού χεριού όσων πιάνονταν ζωντανοί στη ναυμαχία και αυτοί δεν ήταν που κατακρήμνισαν από τις τριήρεις τους Κορινθίους και τους Ανδρίους; Πώς είναι δυνατόν να αγνοήσουμε όλα αυτά; Θα πρέπει να εκδικηθούμε για τη συμπεριφορά τους.
Από την άλλη, δεν μπορούμε να αγνοούμε ότι οι Αθηναίοι διοικούσαν πολύ καλά όλες τις πόλεις τους για αυτό και καμία ποτέ δεν έπαθε καμία συμφορά κι έτσι τους φέρονταν σκληρά και τιμωρούσαν όποιες πόλεις παρεκτρέπονταν. Τέλος, οι Αθηναίοι εγκαθίδρυσαν το πολίτευμα της δημοκρατίας κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό για την εξέλιξη του κόσμου.