Δευτέρα 26 Μαρτίου 2012

Από την τυραννία στη δημοκρατία

Η συνθηκολόγηση των Αθηνών με τη Σπάρτη, η οποία υπήρξε αποτέλεσμα της συντριπτικής ήττας τους στους Αιγός ποταμούς τον Σεπτέμβριο του 405 π.Χ. και της ασφυκτικής πολιορκίας της Αθήνας από τους Σπαρτιάτες, οδηγεί και σε αλλαγή της πολιτειακής κατάστασης στην Αθήνα. Οι τριάκοντα παίρνουν την εξουσίας τον Σεπτέμβριο του 404 π.Χ. και η πληρης αποκατάσταση της δημοκρατίας γίνεται έναν χρόνο μετά, τον Σεπτέμβη του 403 π.Χ. Στη χρονογραμμή φαίνονται αναλυτικά τα γεγονότα της εποχής των τριάκοντα και της αντίστασης των δημοκρατικών το χρόνο αυτό.




Σάββατο 3 Μαρτίου 2012

Τα γεγονότα πριν τα Κερκυραϊκά

Τα Κερκυραϊκά αναφέρονται στον Εμφύλιο πόλεμο στην Κέρκυρα το 427 π.Χ. Όταν όμως ο Θουκυδίδης αναφέρεται στα γεγονότα της Επιδάμνου και τη ναυμαχία της Επιδάμνου (ουσιαστικά πρόκειται για τη ναυμαχία στα Σύβοτα, όπως επισημαίνει το βιβλίο σας), γυρίζει το χρόνο εννιά χρόνια πίσω, στα 436 π.Χ. και στον εμφύλιο πόλεμο στην Επίδαμνο. Η Επίδαμνος, μια κερκυραϊκή αποικία στις ακτές της Αδριατικής, μακριά από το κέντρο των ελληνικών υποθέσεων, έγινε αιτία πολέμου ανάμεσα στην Κόρινθο και την Κέρκυρα καθώς ζήτησαν οι Επιδάμνιοι τη βοήθεια των Κορινθίων στον εμφύλιο που είχαν ξεκινήσει. Η Κέρκυρα, ως μητρόπολη της Επιδάμνου, αντέδρασε, κυρίως από το φόβο ότι η ανταγωνιστική σε ναυτική και εμπορική δύναμη Κόρινθος θα κερδίσει τον έλεγχο των θαλάσσιων δρόμων προς την Ιταλία και τη δύση. Ο Θουκυδίδης στην Ιστορία του αναφέρει ότι οι Κορίνθιοι αποδέχθηκαν την πρόσκληση των Επιδάμνιων για βοήθεια επειδή θεωρούσαν εξίσουν την Επίδαμνο αποικία τους όπως και οι Κερκυραίοι (καθώς η Κέρκυρα ήταν αποικία της Κορίνθου) αλλά και εξαιτίας μίσους που έτρεφαν προς τους Κερκυραίους επειδή δεν τους σέβονταν αν και ήταν η μητρόπολή τους (Θουκυδίδη, Ιστορία, Βιβλίο 1, Κεφ. 25). Στον πόλεμο Κέρκυρας-Κορίνθου, η πρώτη ζήτησε βοήθεια από τους Αθηναίους. Οι Αθηναίοι τότε βρέθηκαν σε δίλημμα γιατί από τη μια μεριά ήθελαν να αποφύγουν τη διατάραξη της ησυχίας (445 π.Χ. τριακοντούτεις σπονδές) και από την άλλη φοβόνταν ότι, αν η Κόρινθος νικούσε την Κέρκυρα, ο κερκυραϊκός στόλος θα έπεφτε στα χέρια των Πελοποννησίων και θα απειλούσε την ασφάλεια της Αθήνας. Μετά από μεγάλη συζήτηση οι Αθηναίοι αποφάσισαν να ακολουθήσουν μετριοπαθή πολιτική. Δέχτηκαν να κάνουν μόνο αμυντική συμμαχία (επιμαχία) με τους Κερκυραίους και έστειλαν στην Κέρκυρα συμβολική μόνο δύναμη από δέκα πλοία, για να προειδοποιήσουν του Κορίνθιους να κρατηθούν μακριά και για να βοηθήσουν στην άμυνα της Κέρκυρας σε περίπτωση έσχατης ανάγκης (Θουκυδίδη, Ιστορίαι, Βιβλίο 1, Κεφ. 44). Στη ναυμαχία στα Σύβοτα, το 433 π.Χ. ο αθηναϊκός στόλος κατάφερε να εμποδίσει τους Κορινθίους να εκδικηθούν τους Κερκυραίους. Γι' αυτή της όμως την ενέργεια η Αθήνα επέσυρε το μίσος των Κορινθίων, που βάλθηκαν τώρα να παρασύρουν τη Σπάρτη στον πόλεμο για να καταστρέψουν την Αθηναϊκή Ηγεμονία. Έτσι, ουσιαστικά, μια κερκυραϊκή αποικία μακριά από το θέατρο των ελληνικών επιχειρήσεων, η Επίδαμνος, έγινε αφορμή για να ξεκινήσει ο Πελοποννησιακός πόλεμος.
Γυρνώντας στο κεφ. 70 του 3ου βιβλίου του Θουκυδίδη, ο ιστορικός παρουσιάζει τα γεγονότα που προηγήθηκαν της εμφύλιας διαμάχης στην Κέρκυρα, η οποία και πάλι ενέπλεξε Αθηναίους, Κορινθίους και Λακεδαιμονίους. Μην ξεχνάμε ότι πλέον βρισκόμαστε εν μέσω του Πελοποννησιακού πολέμου. Ο εμφύλιος στην Κέρκυρα αποτελεί μια από τις πο σκοτεινές σελίδες στη διάρκεια του Πελοποννησιακόυ πολέμου. Όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει ο J.H.Finley: "Η άποψη ότι ο πόλεμος παράγει βία και η βία πολιτικό χάος, βρίσκει την πληρέστερη έκφρασή της στην ιστορία, με την τρομακτική εξιστόρηση του εμφύλιου σπαραγμού στην Κέρκυρα" (J.H. Finley, Θουκυδίδης, σελ.186).